تفاوت بالکن ،تراس ،ایوان و بهار خواب
بالکن ، تراس ، ایوان و بهارخواب را حتما شنیده اید .البته اغلب ما فکر می کنیم همه این کلمات مفهوم و معانی یکسانی دارند .در واقع گر چه این کلمات مفاهیمی شبیه به هم دارند ، اما تفاوت کاربردی و معنایی در این کلمات وجود داد که در این نوشتار ، قصد بررسی آن ها را داریم .
هر چند در آپارتمان های کم متراژجدید شاید کمتر خبری از بالکن یا تراس وبهار خواب باشد ، اما هنوز هستند خانه هایی که با الهام گیری از معماری قدیمی ، که بهار خواب یا ایوان جزو لایفنک وجودی آنها بود، از این بخش جذاب بهره می بردند.چه استفاده از این بخش ها در ساختمان به خاطر زیبایی آن باشد یا کاربرد فوق العاده ای که برای تمامی اهل منزل دارند.
بالکن چیست ؟
اگر از دید معماری بخواهیم به این کلمه نگاه بکنیم ، بالکن از الحاقات آپارتمان ها محسوب می شود که مساحت آن در مساحت آپارتمان و بنا محاسبه می شود .
- بالکن ها ، فضا هایی مسقف هستند که حداقل یک طرف آن باز باشد .
- گاهی بالکن ها دو طرف و گاهی سه طرف باز و رو به فضای مجاور دارند .
- در این فضا قسمت های بسته فضا شامل نیم دیوار ، نرده و یا ترکیب این دو با دیوار است . بنابراین می توان گفت :بالکن ، بخشی از یک ساختمان است که معمولا از دیوار های ساختمان دارای بیرون زدگی است.
- در محاسبه متراژ یک خانه ، در صورتی که آن خانه دارای بالکن باشد ، در سند متراژ بالکن این طور بیان می شودد که : خانه ای به مساحت ۹۵ مترمربع که ۴ متر آن بالکن است . یعنی مساحت بالکن در مساحت کل خانه به حساب می آید .
تراس چیست ؟
از دیدگاه معماری تراس به فضای الحاق شده به آپارتمان گفته میشود . این فضا سقف نداردو جزو مشاعات محسوب میشود . در نتیجه مساحت تراس ها در محاسبه مساحت آپارتمان ها دخالتی ندارد.
به طور کلی ایوان ، تراس و بالکن فضاهایی مسکونی را بالا تر از فضای بیرون قرار میدهند که در صورت نشستن کاربر در ان بتواند به فضای حیاط یا منظره بیرونی مسلط شود و از زیبایی های آن بهره مند شود .
در محاسبه متراژ یک خانه ، در صورتی که آن دارای تراس باشد ،در سند متراژ تراس این طور بیان می شود که :خانه ای به مساحت ۱۰۰ متر مربع و ۸ متر تراس که در مساحت اصلی خانه حساب نمی آید و جداگانه محاسبه می شود .
تفاوت بالکن و تراس چیست ؟
تفاوت اصلی بین بالکن و تراس در مسقف بودن یا غیر مسقف بودن آن است .
باید به این نکته اشاره کنیم که تراس غیر مسقف بوده و جزو مشاعات ساختمان محسوب میشود و در نتیجه مساحت آن در محاسبه مساحت ساختمان دخالتی ندارد .
گاهی یک قسمت از بالکن غیر مسقف است (معمولا در طبقه اول ) که در این حالت آن قسمت غیر مسقف تراس و قسمت مسقف بالکن نامیده می شود .
ایوان چیست ؟
در معماری ایرانی “ایوان” یکی از مهم ترین فضاها معماری محسوب می شود ، که در بیشتر خانه های سنتی و ابنیه تاریخی با کاربرد های متفاوت از جمله عبادتگاه ، کاخ ها ،عمارت مسکونی و …. به چشم میخورد .
- ایوان از نظری فرم ، ابعاد و جایگاه متنوع است و عملکرد های زیادی دارد
- فضاهای زیادی نیز مترادف ایوان هستند ، نوع بدون سقف آن را گاه بهار خواب و گاه مهتاب نشین می نامند .
- گونه دیگر از آن با ستون های متعدد در جلو و ارتفاعی برابر سقف و عرض کم رواق نام دارد .
- ایوان در زبان فارسی و معماری ایرانی به معنای پیشگاه اتاق است .
- از دیدگاه معماری به بخشی از ساختمان که مسقف اما جلو آن باز است ایوان گفته میشود .
- میتوان گفت ایوان تقریبا فضایی معادل بالکن های امروزی است که درب و پنجره ندارد اما مشرف به حیاط است .
- ایوان ها یکی از اجزای مهم در معماری سنتی ایران به شمار میروند که ریشه ی پیدایش آن به دوران اشکانیان بر میگردد .
- ایوان در زبان معماری اصیل ایرانی فضایی است میان بیرون و درون .
- فضایی است که به خاطر ارتفاع آن از زمین مانع نفوذ گردو غبار به داخل خانه می شود .
- از طرفی دیگر میتوان ایوان را این گونه نیز تعریف کرد : ایوان به نشستگاهی بلند تر از اطراف خود گفته می شود که معمولا در بخش بیرونی ساختمان های مسکونی ساخته می شود .
- در تفکیک آپارتمان ها معمولا ا اایوان برخورد نمیکین مگر در خانه ای ویلایی یا خانه های بسیار لوکسی که در متراژ بالا ساخته میشود .
به طور کلی ایوان فضاهای مسکونی را بالا تر از فضای بیرون قرار میدهند که اگر انسان نشسته در ایوان و فضای داخل باشد بتواند به حیاط مسلط شود و گل هاو گیاهان و حوض آب را مشاهده کند .
تزیینات زیبای ایوان ها علاوه بر حس زیبایی ، حس استواری و صلابت را به همراه می آورد ، چرا که این طرح و نقش های زیبا ، باید سالها پایدار بماند .
نکته ی دیگری که در مرود احتمالا در مورد ایوان ها نمی دانید ایت است که :ایوان ها الگو ی خود را از چادر های بیابان گرد ها دوره اشکانیان گرفته اند که این چادر ها از همه طرف بسته اند . و فقط از درب ورودی امکان ورود و خروج دارند. ایوان هم به همین صورت است و فقط درب ورود و خروج ، امکان رفت و آمد وجود دارد.
بهار خواب چیست ؟
در تعریف معماری ایرانی بهار خواب همان مهتابی است . این فضا بدون سقف و در مجاورت حیاط و در طبقات بالاتر از اولین طبقه ساخته میشود . شب های تابستان در بهار خواب میخوابند و بسته به محل استقرار آن ،در ساعاتی که دیوار های اطراف بر آن سایه ی مناسب میاندازد از آن استفاده میشود .
- بهار خواب فضایی است که در بهار و پاییز در تمام ساعات روز و در فصل تابستان در شب ها قابل استفاده است .
- با توجه به معماری ایرانی میتوان گفت : ساخت بهار خواب در دوره قاجار به مسجد و مدرسه ها نیز راه یافت و نمونه های زیبایی از آن را در مسجد سید اصفهان و مسجد سلطانی سمنان و مسجد سپهسالار تهران میتوان دید .
- بهار خواب در مناطق گرم و مطوب مثل دزفول و شوشتر جز جدایی ناپذیر خانه های مسکونی است .
- تزیینات رایج این فضا از جنس تزیینات نمای رو به محیط حیاط است.
هدف از ساخت تراس ، بالکن یا ایوان چیست ؟
تراس یا بالکن معمولا به منظور ایجاد فضایی در جلوی ساختمان یا قسمتی از فضا یا محلی که بتوان از آنجا مناظر محیط را مشاهده کرد.
چند نکته مهم
- طراحی تراس در واقع روزنه ای است که طبیعت را به خانه تان بکشید
- در اکثر اپارتمان های شهری که بالکن ها کوچک است مهم ترین ویژگی دکوراسیون تراس ، کوچکی آن است
- در زندگی امروز از کمیت و کیفیت فضاهای خارجی خانه همچون تراس ، حیاط یا پاسیو هر روز بیشتر از پیش کاسته می شود.
- در روند رشد زندگی شهرنشینی ، شاهدیم که فضاهای زندگی هر روز بسته تر شده و از سبزی آن پیوسته کم میشود .
- درل چنین شرایطی احیا و استفاده درست از تراس بسیار مهم است ؛ چرا که با توجه به زندگی آپارتمان نشینی امروز ، تراس یکی از تنها فضاهایی است که میتوان در آن نفسی تازه کرد و آز آسمان و نور مستقیم خورشید بهره برد .
